Kuşak nedir?

Günümüz toplumlarını var eden insan topluluklarına kuşak denir. Kuşaklar belirli özellikler doğrultusunda farklılıklar gösterir bu da kuşaklar arası çatışmalara sebebiyet vermektedir. Kuşaklar arası farklılıklar her yüzyılda, her dönemde, her çağda belirgin olarak hissedilmektedir. Kuşaklar arası çatışmalar toplumda önemli problemlere dönüşürken, eski kuşakların yenileri anlamaya çalışması toplumun gidişatı açısından son derece önemlidir. Günümüzde kuşaklar (jenerasyon) keskin çizgilerle 3'e ayrılır. X, Y ve Z kuşakları:

X nesli, 1965–1979 arası doğanlara denir. Teknolojiye adapte olmakta ciddi sorunlar yaşayan, değişimi kabul etmekte zorlanan, kurallara uyumlu, belirli bir disiplin çerçevesi içerisinde yetişmiş, sabırlı ve otoriteye saygılı kuşak X kuşağı olarak adlandırılmaktadır.

Y nesli, 1980–1994 arası doğanlardır. Y kuşağı hiyerarşi içerisinde çalışmayı sevmeyen, iş hayatına atılır atılmaz kendi işinin patronu olmayı isteyen ve para harcamak için çalışan kuşaktır. Teknolojiye bağımlı olmayan ve X kuşağıyla da tamamen kopuk olmayan Y kuşağı; X ve Z kuşakları arasında tam bir köprü konumundadır. Y kuşağının arabulucu ve iki kuşağa da ılımlı bir yapısı olmakla birlikte zaman zaman iki kuşağın arasında sıkışmışçasına iletişim problemleri yaşadıkları da görülmektedir. Y kuşağı parayı amaç olarak değil araç olarak görmektedir. Y kuşağına göre eğlence ve huzur ön planda ve bunları elde edebilmek için para sadece bir araç konumundadır. Y nesli Z kuşağına göre daha olgun, X kuşağına göre daha heyecanlı bir nesildir.

Gelelim Z kuşağına. Z kuşağı kimi uzmanlara göre milenyum kuşağı olarak adlandırılmaktadır. 2000 yılı yakınlarında doğan bu kuşak artık sokaklarda yakan top oynamaz. Z kuşağı teknolojinin direkt kucağında doğan, teknolojiyle yaşayan bir kuşaktır. Mahalle arkadaşlığının yok olmak üzere olduğu bu dönemde Z kuşağı internet aracılığı ile sosyalleşmeyi tercih eder. İnternet sitelerinde arkadaş edinen bu kuşak, sanal alemi etkin bir şekilde kullanmaktadır.

Birbirinden oldukça farklı olan bu 3 kuşak günümüzde bir zenginlik içerisinde beraber yaşamaktadır: kuşak zenginliği... Kuşak zenginliğinin çok fazla avantajı var tabi ki ancak bu yazıda kuşakların birbirleriyle yaşadıkları iletişim probleminden bahsetmeye çalışacağım.

İletişim nedir?

Temel iletişim becerilerimiz dinleme ve konuşmadır.  Dinlemenin en güzel hali etkin dinlemedir, yani karşımızdaki insanı anlamaya yönelik dinlemedir. Diğer bir deyişle karşılaştırma yapmadan, zihin okuma ve zihnimizde söyleyeceklerimizi prova etmemeye çalışarak, karşımızdakinin sözünü kesmeden, süzgeçten geçirmeden, yargılamadan, tavsiye vermeden, haklı çıkmaya veya konuyu değiştirmeye çalışmadan dinlemeye de etkin dinleme denilebilir.  Konuşma becerimizin ne olduğunu çok iyi biliyoruz ancak iyi konuşma hakkında bildiklerimizi de gözden geçirmek adına iyi konuşmanın özelliklerinden kısaca bahsetmek istiyorum. Dikkatli, uygun zamanda, açık ve net, az ve öz, destekleyici ve sorguya almadan yapılan konuşma iyi bir konuşmanın sırlarıdır. İletişimin matematiği bu kadar basitken neden hala etkili iletişim kuramadığımızdan yani sağlıklı iletişimin önündeki engellerden de bahsetmek istiyorum. Emir vererek konuşma, tehditkar-uyarıcı beden dili ve sözcükler, nutuk çekmek, tavsiye vermek, ahlak dersi vermek, ne olduğunu anlamadan onaylamak, utandırmak, yorum yapmak, alay etmek, teselli etmek, sorgulamak,  konu değişsin diye dikkat dağıtmak vs. iletişim engelleri olarak sayılabilir. İletişim problemleri, yapıcı bir tutum sergilemesi ile aşılabilir sorunlardır. Fakat iletişim kurarken sadece bir tarafın yapıcı olması yetmez. Bir taraf elinden geleni yapıp, sorun çıkmaması için çabalarken diğer tarafın yıkıcı tavırlar sergilemesi ileriki dönemlerde iletişimde daha büyük sorunlar çıkmasına neden olabilir. Her iki tarafında elinden geleni yaptığı bir iletişim biçimi sağlıklı bir ilişkinin kurulmasını sağlayacaktır. Bunları uzunca anlatmamın sebebi kuşaklar arası iletişimi engelleyen unsurların başında gelmeleri.

Kuşaklar arası iletişimi engelleyen unsurlar nelerdir?

İletişimi engelleyen unsurlar buna da sebep olur. Ancak kuşak çatışmasının kökeninde yatan sebep kuşakların birbirini tanımaması, birbirlerini anlamamaları, birbirlerinin sevdikleri sevmedikleri unsurları bilmemeleri de olabilir. Örneğin Y kuşağı iş hayatına ve maddiyata önem verirken Z kuşağı eğlenceye, hoşça vakit geçirmeye daha çok önem veriyor. Farklı yaşlardaki insanların öncelikleri farklı olunca özellikle aile içinde de çatışmalar kaçınılmaz olabiliyor.  Anne babaların kendi çocukluk dönemlerinde de aileleri tarafından anlaşamadıklarını, o zamanlarda da kuşak çatışması yaşandığını hatırlayıp kendi çocuklarına empati yapmaları gerekebilir. Z kuşağı ile yaşamak zor olabilir ancak çocukların eğitiminin aileden başladığını, çocuğun dünyaya boş bir zihinle geldiğini ve onu ailenin şekillendirdiğini de unutmamak lazım. Suçlamak çözüm değil; iyi bir iletişimin, empatinin ve sevginin çocuğunuzla olan problemlerinizi çözebileceğinin gücüne inanın.

Kuşaklar arası iletişimi güçlendiren unsurlar nelerdir?

Yukarıda da saydığım iletişim için gerekli olan unsurlar bu başlık için de geçerli. Empati yapmanın ve ben dilini kullanmanın çocuğunuzun üzerindeki etkisini görmek isterseniz kısaca matematiğini veriyorum;

Empati= ifadenin yansıtılması+ duygunun yansıtılması. Yani karşımızdakini anladığımızı ifade ederken ne söylediğini ve ne hissettiğini anlayıp ona kendi cümlelerimizle tekrar söylemek (yansıtmak). (ör: Kendini hasta hissettiğin için ödevlerini yapmak istemiyorsun.)

Ben dili= karşınızdakinin davranışı + duygu+ davranışın etkisi - suçlama. Yani karşımızdakine onun davranış ve tutumu hakkında kendi düşüncelerimizi ve duygularımızı onu suçlamadan ifade etmek. (ör: Hasta numarası yaptığın zaman senin için çok endişeleniyorum çünkü yalan söyleyip söylemediğini anlamak benim için çok güç . )

Kuşaklar arası iletişimin sağlıklı olmasının önemi nedir?

Tüm bu kuşakları bir arada gördüğümüzde karşımıza çıkan tablo: toplum. Toplumun huzuru için kuşaklar arası farklılıkların zenginlik olduğunu fark etmek, birlikte saygı, güven ve uyum içinde yaşamak gerekli. Ancak bunun olması için karşılıklı anlayış ve dürüstlüğün olması gerektiği çok açık.